Problemy higieniczne były częścią medycyny od dawien dawna. Często stanowiły przedmiot zainteresowania lekarzy, patrzono na nie w kontekście zapobiegania i zwalczania epidemii czy utrzymywania warunków sanitarnych w większych zbiorowiskach ludzkich. I chociaż całe stulecia higiena nie była wyodrębniona miała stałe miejsce w teorii i praktyce lekarskiej, z czasem stanowiąc istotną część przedmiotu tzw. policji lekarskiej.
W roku 1890 decyzją władz Wydziału Lekarskiego UJ powołano do życia Katedrę Higieny i Bakteriologii UJ. Faktycznie swoją działalność rozpoczęła w roku akademickim 1893/4. Uważano wówczas, w zgodzie z wiedeńskim wzorcem, że problemy higieniczne łączą się ściśle z rozwijającymi się właśnie mikrobiologią i bakteriologią. Pierwszym profesorem katedry mianowano wybitnego uczonego, ucznia Ludwika Pasteura i Roberta Kocha, twórcę pierwszej na ziemiach polskich i drugą po paryskiej stacji sczepień przeciwko wściekliźnie, Odona Bujwida (1857-1942). Pierwsza polska stacja pasteurowska powstała w Warszawie, druga w kolejności w Krakowie.
Bujwid był jednym z najzdolniejszych badaczy swego pokolenia, uczonym szerokich horyzontów, sprawnym w pracy laboratoryjnej, co umożliwiło mu opracowanie szeregu doskonałych pod względem jakości, skuteczności i trwałości szczepionek. Był i czuł się przede wszystkim mikrobiologiem, lecz powierzonej mu higieny nie zaniedbał. Nowoczesny w sposobie myślenia o nauce, był też obdarzony nie lada talentem organizatorskim. To dzięki jego zapałowi i determinacji uruchomiono nowoczesną Stację Badania Produktów Spożywczych w Krakowie. Był autorem nowoczesnych opracowań dotyczących rozwiązań prawnych i sanitarnych pod kątem środków przeciwepidemicznych. Wybrany w 1896 roku do Rady Miejskiej przyczynił się w walnym stopniu do rozbudowy i modernizacji wodociągów miejskich. Higienę rozumiał jako służbę medycyny celom ogólnym, która ma swój wkład w budowę nowoczesnego i dobrze zorganizowanego społeczeństwa. Bujwid godził bakteriologię z higieną, między które dzielił czas dany mu na wykłady i ćwiczenia – w jednym semestrze poświęcając czas tej pierwszej, w drugim zaś tej drugiej.
Dydaktykiem był wyśmienitym. Jego rzeczowy i pozbawiony pretensjonalności stosunek do przedmiotu zjednywał mu studentów. Młodzież przyciągał również radykalnymi poglądami na kwestie społeczne, czym z kolei budził niechęć znacznej części krakowskiej profesury. Niechęć była na tyle duża, że doprowadziła w konsekwencji do otwartej wrogości i szerzenia się plotek oraz pomówień. Bujwid nie chcąc i nie mogąc pracować w tak nieprzychylnej atmosferze u progu wolnej już Polski zrezygnował z wszelkich funkcji akademickich z dużą szkodą dla uniwersyteckiej medycyny.
Przez te wszystkie lata wokół profesora Bujwida zgromadziło się całkiem liczne grono uczniów. Wśród nich wybitny uczony Roman Nitsch (1873-1943), który zaraz po ukończeniu studiów uzyskał w 1900 roku asystenturę, a w 1907 roku zyskał habilitację z higieny. Podobnie jak Bujwid, Nitsch interesował się jednak przede wszystkim bakteriologią. W rozprawie habilitacyjnej  – Expériences sur la range de laboratorie (virus fixe) udowodnił, że głównego siedliska zarazka wścieklizny należy upatrywać nie w rdzeniu przedłużonym, gdzie dotąd powszechnie to siedlisko lokowano, lecz w substancji szarej obu półkul mózgowych. Było to, przy ówczesnym stanie badań, wręcz kluczowe odkrycie, które w istotny sposób w jaki odtąd patrzono na patogenezę wścieklizny.

W latach 1910-19 Nitsch piastował stanowisko bakteriologa miejskiego Krakowa co, zwłaszcza podczas I wojny światowej, było zajęciem trudnym i odpowiedzialnym. W 1915 roku otrzymał profesurę nadzwyczajną higieny i bakteriologii, a w 1919 roku, już w odrodzonej ojczyźnie, przyjął propozycję objęcia Katedry Serologii i Mikrobiologii wraz z profesurą zwyczajną na Uniwersytecie Warszawskim i opuścił Kraków.
Innym z wychowanków Bujwida był Tomasz Janiszewski (1867-1939). Medycynę zaczął studiować na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, które zostały przerwane aresztowaniem przez rosyjską policję. Za udział w konspiracji został skazany i osadzony w więzieniu. Po wyjściu na wolność, zmuszony był udać się zza granicę. Tu kontynuował naukę we Fryburgu, Bernie, Zurychu i Wiedniu. W 1894 roku przyjechał do Krakowa. W dwa lata później uzyskał 1896 na Wydziale Lekarskim UJ tytuł doktora wszech nauk lekarskich. W tym samym roku ze względu na pogarszający się stan zdrowia zdecydował się na pobyt stały w Zakopanym, gdzie niebawem powierzono mu stanowisko lekarza klimatycznego i gminnego. To dzięki jego determinacji powstały plany systemu nowoczesnych urządzeń kanalizacyjnych i wodociągowych, których projekty wykonali wiedeńscy inżynierowie. Był inicjatorem powołania do życia stałej służby dezynfekcyjnej, jak również opracował przepisy sanitarne mające na celu zapobieganie i zwalczanie zakażeń gruźlicą. Stefan Żeromski, który poznał wówczas Janiszewskiego, uczynił go protoplastą postaci Tomasza Judyma w słynnej powieści Ludzie bezdomni.
W roku 1908 Janiszewski przeniósł się do Lwowa, gdzie z jego inicjatywy otwarto pierwszą w tym mieście poradnię przeciwgruźliczą. Jednak już w 1909 roku przyjął urząd naczelnego lekarza miejskiego w Krakowie. I ponownie z niezwykłą wprost energią przystąpił do prac organizacyjnych. Dzięki jego staraniom utworzono dobrze funkcjonujący miejski urząd zdrowia. Janiszewski doprowadził do wydatnego zwiększenia liczby lekarzy miejskich oraz zaprowadził stały nadzór sanitarny miasta. Jemu też zawdzięczać należy stworzenie przepisów zwalczania chorób zakaźnych oraz utworzenie miejskiej pracowni bakteriologicznej. Udoskonalił zasady prowadzenia statystyki lekarskiej, dając narzędzie w monitorowaniu stanu zdrowia miejskiej populacji. Powołano też pierwsze na ziemiach polskich ambulatorium dentystyczne, które objęło opieką stomatologiczną dzieci ze szkół powszechnych. Z jego inicjatywy powstały nowe zakłady sanitarne zlokalizowane na Prądniku Białym. Wśród nich również pierwsze miejskie sanatorium przeciwgruźlicze.
Wykorzystując zakopiańskie doświadczenia doprowadził do powstania wyodrębnionego zakładu dezynfekcyjnego i dezynsekcyjnego.  Oddany bez reszty sprawom społecznym, w czym tak dobrze rozumiał się z Odonem Bujwidem, zorganizował ogrody robotnicze, które miały stanowić miejsce wypoczynku dla ciężko fizycznie pracujących ludzi. Propagując zasady zdrowego życia i właściwej profilaktyki założył Krakowskie Towarzystwo Przeciwgruźlicze. Był też dwukrotnie wybierany prezesem Krakowskiego Towarzystwa Lekarskiego. W 1915 roku został mianowany docentem higieny społecznej w UJ. W styczniu roku 1919, zyskując rekomendację PSL „Piast” wszedł, jako minister zdrowia publicznego do gabinetu Ignacego Paderewskiego. Skutkiem tego przeniósł się do Warszawy. Gdy rząd Paderewskiego, w grudniu 1919 roku, podał się do dymisji, Janiszewski powrócił do Krakowa. Ponownie objął urząd naczelnego lekarza miejskiego w Krakowie i stanowisko docenta higieny społecznej UJ. Wykłady z higieny prowadził również na AGH, a higienę szkolną w Studium Pedagogicznym UJ. Był jednym z założycieli Towarzystwa Higienicznego w Krakowie. W roku 1930 objął Katedrę Higieny na Uniwersytecie Warszawskim.
Ostateczne odejście Bujwida z uniwersytetu zbiegło się w czasie z planami rozwiązania katedry i utworzenia w jej miejsce dwóch nowych – higieny oraz bakteriologii, do czego doszło w 1919 roku. W ten sposób rozdzielono oba przedmioty, jakkolwiek łączące je nici nigdy nie zostały całkowicie zerwane. Pierwszym profesorem nowoutworzonej Katedry Higieny UJ został mianowany z tytułem profesora nadzwyczajnego Kazimierz Karaffa-Korbutt (1878-1935), jeden z najwybitniejszych lekarzy higienistów tamtej doby. Niestety otrzymawszy propozycję objęcia Katedry Higieny w Uniwersytecie Wileńskim wraz z tytułem profesora zwyczajnego, już latem 1922 roku złożył w Krakowie swoją rezygnację.

Po blisko rocznej przerwie, latem 1923 roku, profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Higieny UJ został mianowany Witold Gądzikiewicz (1879-1962), lekarz po studiach w Zurychu, Charkowie i Odessie, z doktoratami uniwersytetu w Zurichu (1904) oraz Instytutu dla Doskonalenia Lekarzy w Piotrogrodzie (1921). W Krakowie miał początkowo przyznaną profesurę nadzwyczajną. Uzwyczajnienie miało miejsce w 1929 roku.
Jednym z głównych problemów z jakimi przyszło się nowemu kierownikowi borykać to prowizoryczne lokum zakładu, który znalazł dla siebie siedzibę w prywatnej kamienicy przy ulicy Lubicz 42. Po pewnym czasie udało się przenieść do odpowiedniego dla potrzeb prowadzenia badań i dydaktyki budynku. Prof. Gądzikiewicz, podobnie jak większość ówczesnych badaczy zajmujących się problemami higieny, miał szerokie zainteresowania naukowe. Wśród głównych kierunków jakie sobie i swoim współpracownikom wyznaczał były problemy związane z higieną żywienia, w tym szczególności warunków wypieku i przechowania chleba, co w latach powojennej biedy miało szczególne znaczenia. Zajmował się higieną pracy i higieną przemysłową, dotykając takich zagadnień jak toksyczność środków produkcji oraz właściwą organizację warsztatu pracy, zwłaszcza w zakładach rzemieślniczych i przemysłowych. Zabierał głos w kwestiach wiążących się z higieną odzieży. Za czasów jego profesury kierowane przez niego katedra i zakład osiągnęły wysoki poziom naukowy i dydaktyczny. Szczególnie wyraźne były sukcesy odnoszone w polu higieny doświadczalnej, higieny żywienia i statystyki medycznej oraz sanitarnej. W ciągu kilkunastu lat pracy w krakowskim ośrodku zdołał zabrać wokół siebie i wykształcić spore grono lekarzy.
W 1937 roku Gądzikiewicz przeniósł się do Warszawy. Jego zastępcą został ówczesny docent Leonard Bier (1872-1943), który jeszcze w roku 1928 na podstawie rozprawy habilitacyjnej O serach polskich, uzyskał veniam legendi.  Bier dał się już wcześniej poznać jako znaczący badacz i dobry organizator. Był jednym z twórców, a od 1907 roku dyrektorem Państwowego Zakładu Badania Żywności i Przedmiotów Użytku. Katedrą Higieny UJ kierował do czerwca 1939 roku. Bier nie przeżył okupacji. Zmarł w 1943 roku.
Bez wątpienia należy w nim widzieć jednego z wybitniejszych specjalistów z zakresu badań nad żywnością. Był autorem pracy, w której można poszukiwać źródeł ochrony praw konsumenckich – Fałszerstwa herbaty i przypraw korzennych napotykane w Galicyi w latach 1898-1913. Potwierdzeniem uznania jego kompetencji było powołanie go w 1929 roku do Głównej Komisji do Spraw Jakości Mąki i Pieczywa przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Był jednym z pomysłodawców prowadzenia stałych społecznych kampanii promujących higienę  i zasady przechowywania żywności. M. in. stworzył skuteczne metody tępienia pasożytów zbożowych i mącznych. Jeszcze w 1917 roku przedłożył projekt ustawy o sanitarnym dozorze nad żywnością i środkami spożywczymi wprowadzonymi do obrotu handlowego. Ustawa weszła jednak w życie dopiero w roku 1928. Była tak dobrze zredagowana i nowoczesna, że obowiązywała w praktycznie niezmienionej formie aż do roku 1970! Opracowywał metody szybkiej i prostej dezynfekcji skażonych mieszkań, prowadząc zaawansowane szkolenia przeznaczone dla lekarzy i inspektorów sanitarnych.
Bier jako pierwszy prowadził regularne i wieloletnie badania jakości wody w miejskich wodociągach. Dużo uwagi poświęcił problemowi oczyszczania ścieków, wskazując na liczne niebezpieczeństwa z niewłaściwym ich odprowadzaniem i utylizacją.

Dosłownie na tygodnie przed wybuchem wojny katedra przeszła w ręce Brunona Nowakowskiego (1890-1966). Nowakowski, który dzięki odkryciu nowej odmiany paratyfusu A, tak zwanego „tyfusu wołyńskiego”, stał się postacią znaną, interesował się zagadnieniami przede wszystkim epidemiologicznymi. Ta tematyka pociągała go szczególnie już w trakcie studiów medycznych w Monachium, które ukończył w 1914 roku. W 1919 roku objął kierownictwo nad laboratorium bakteriologicznym w Równem. To właśnie tu wyodrębnił nową postać choroby zakaźnej, wspomnianego już powyżej, paratyfusu A.
Po uzyskaniu stopnia doktora wszech nauk lekarskich na Wydziale Lekarskim UJ w roku 1922, został mianowany pierwszym asystentem w Pracowni Higieny Wojskowego Instytutu Sanitarnego w Warszawie. W latach 1924-26 dzięki stypendium fundacji Rockefellera mógł odbyć studia uzupełniające w Anglii. Po powrocie powołał do życia Oddział Higieny Pracy w Szkole Higieny w Warszawie, a także nawiązał kontakty z Instytutem Spraw Społecznych w Warszawie oraz z Zakładem Ubezpieczeń od Wypadków we Lwowie. Był kierownikiem Katedry Higieny na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wileńskiego, a także od lata 1939 Katedry Higieny na Wydziale Lekarskim UJ. Po wybuchu II Wojny Światowej zmobilizowany. Po przegranej kampanii wrześniowej przedostał się do Rumunii, gdzie został internowany.  Tu został powołany na lekarza Ambasady Polskiej w Bukareszcie. Wraz z wieloma innymi przedostał się z Rumunii do Francji, a stamtąd do Wielkiej Brytanii. W 1941 roku wspólnie z Antonim Juraszem i Tadeuszem Rogalskim współtworzył Polski Wydział Lekarski na Uniwersytecie w Edynburgu. Na tymże wydziale powierzono mu kierownictwo Katedry i Zakładu Higieny. Po wojnie powrócił do kraju.
Tymczasem w Krakowie, przez trzy pierwsze powojenne semestry, obowiązki kierownika Katedry Higieny Uniwersytetu Jagiellońskiego zastępczo pełnił doc. Mieczysław Bilek (1907-1970), który dawniej wykładał choroby zakaźne i epidemiologiczne w Szkole dla Pielęgniarek UJ. Potem zaś wykładał higienę dla studentów farmacji, a od 1960 roku organizował katedrę higieny w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Krakowie. 
W czasie okupacji niemieckiej Mieczysław Bilek, pełniący od dnia 1 września 1939 roku kierownictwo krakowskiej filii Państwowego Zakładu Higieny przy wydatnej pomocy m. in. Odona Bujwida, starał się zabezpieczyć co cenniejsze przedmioty przed zakusami władz niemieckich. Z narażeniem życia skutecznie ukrył platynowe tygle laboratoryjne, które pod koniec wojny przekazano na ręce przedstawicieli do Banku Polskiego. Sam Bilek zdecydował się kontynuować pracę w utworzonym przez Niemców Staatlisches Institut für Hygiene Krakau, który przejął pomieszczenia i sprzęt krakowskiej filii PZH. Dobrze wykształcony lekarz w warunkach ciągłych baraków kadrowych był okupantowi potrzebny, zwłaszcza że Kraków pełnił rolę jednego z głównych węzłów komunikacyjnych i aprowizacyjnych armii niemieckiej, która od lata 1941 rozpoczęła zmagania na froncie wschodnim.
Mieczysław Bilek był zaangażowany w prace konspiracyjne, wykorzystując swoje stanowisko dla zbierania istotnych dla Polskiego Państwa Podziemnego informacji. Z relacji ustnych współpracowników wiemy, że szereg szczepionek przeciw durowi wysypkowemu wytworzonych w Instytucie w sposób rzecz jasna nielegalny trafiało do polskiego podziemia.  
Od 1946 roku katedrą ponownie kierował Brunon Nowakowski, który zajął się przywracaniem normalnego funkcjonowania Zakładu Higieny na Wydziale Lekarskim UJ. Równocześnie zwrócono się do niego z propozycją pomocy w organizacji nowej uczelni – Śląskiej Akademii Medycznej. Już w roku 1948 zaproponowano mu godność rektora Śląskiej AM. Nowakowski urząd przyjął. W 1950 roku  przeniósł się na stałe na Śląsk.

Następcą Nowakowskiego został uczeń prof. Gądzikiewicza, Błażej Gastoł (1905-1966). Za jego „rządów” w zakładzie były rozwijane równocześnie kierunki badań z zakresu higieny pracy, społecznej i doświadczalnej. Szczególną uwagę poświęcał problemom warunków pracy i ich wpływowi na stan zdrowia. Badał nasilenie się różnych schorzeń w zależności od warunków nagromadzenia się pyłów przemysłowych, toksyczność rozpuszczalników. Jako jeden z pierwszych sprawdzał wpływ środowiska pracy na stan zdrowia zatrudnionych kobiet. Był jednym z ekspertów w ramach programu BHP, twórcą szeregu zaleceń i przepisów, które do dnia dzisiejszego są obowiązujące. W 1954 roku dzięki jego inicjatywie i wysiłkom została utworzona Wojewódzka Poradnia Higieny Pracy. Interesowały go również zagadnienia związane higieną szkolną, higieną sportu i wychowania fizycznego. Profesor Gastoł był też jednym z pionierów medycyny wsi. Zmarł nagle w 1966 roku.
W tej trudnej dla katedry i zakładu chwili powierzono pełnienie obowiązków kierownika dr Krystynie Dłużniewskiej, specjalizującej się w higienie zapobiegawczej i środowiskowej, ze szczególnym uwzględnieniem warunków żywienia. W wyniku zmian reorganizacyjnych w krakowskiej AM w roku akademickim 1969/1970, skutkiem czego było powołanie do życia struktury instytutów, Zakład Higieny stał się częścią Instytutu Medycyny Społecznej, na którego czele na stanowisku dyrektora został ustanowiony wówczas docent, później  profesor, Henryk Matuszewski (1922-2000). W nowej strukturze  organizacyjnej utworzono – Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia (doc. dr hab. H. Matuszewski), Zakład Epidemiologii (doc. dr. hab. Wiesław Jędrychowski), Zakład Higieny Społecznej i Środowiskowej (dr E. Wojtowicz) i Zakład Higieny i Żywienia (dr. K. Dłużniewska). W roku 1974 w ramach Instytutu rozpoczął działalność Zakład Informatyki Medycznej (dr. hab. Jan Trąbka).
W 1980 roku doszło do połączenia Zakładu Higieny Społecznej i Środowiskowej z Zakładem Higieny Żywienia. Utworzono wówczas Zakład Higieny Środowiskowej i Żywienia, z  dr K. Dłużniewską jako jego kierownikiem. W centrum ówczesnych zainteresowań badawczych zakładu stawiano problematykę żywienia dzieci, w szczególności wpływu jakości diety na rozwój tak osobniczy, jak i całej populacji. W długoletnich badaniach statystycznych prowadzono badania porównawcze nad rozwojem fizycznym młodego pokolenia z uwzględnieniem cech środowiskowych i obciążeń genetycznych. W połowie lat 80. w ramach prac zakładu intensyfikowane są badania nad wpływem szkodliwych czynników zewnętrznych na zdrowie pracowników i kontynuowane były prace nad charakterystyką problemów związanych z żywieniem dzieci.
Od roku 1986 pełniącym obowiązki kierownika zakładu był dr Marian Łysiak, lekarz i psycholog, który żywo interesował się uwarunkowaniami psychologicznymi i socjologicznymi pracy farmaceuty. Kontynuowano nadal kierunek badań nad warunkami żywienia dzieci w wieku przedszkolnym. Z końcem lat 80. pojawiają się także zagadnienia związane z problematyką AIDS w kontekście nauczania przedmiotu higieny.

W roku 1992 utworzono Zakład Higieny Instytutu Medycyny Społecznej Akademii Medycznej w Krakowie, którego kierownikiem mianowano prof. Romana Lutyńskiego (ur.1927), doświadczonego epidemiologa, przez długie lata związanego z Wojewódzką Stacją Sanitarno-Epidemiologiczną (WSSE) w Krakowie, współpracownika WHO, później kierownika Zakładu Higieny w Kielcach i wicedyrektora tamtejszej WSSE. W 1983 roku Roman Lutyński uzyskał profesurę nadzwyczajną i został oddelegowany do Zespołu Nauczania Klinicznego w Kielcach. To jemu też w roku 1993 powierzono kierowanie Zakładem Higieny i Ekologii CM UJ.  Na emeryturę przeszedł w 1997 roku.
Jego zainteresowania badawcze są dość rozległe obejmując zarówno bakteriologię, immunologię, analitykę lekarską i epidemiologię. Szczególnie jego badania nad warunkami określającymi przydatność wody do spożycia, jak i profilaktyki jodowej należy uznać za znaczące. Zwolennik łączenia postępowania eksperymentalnego z kliniką lekarską prowadził przez szereg lat badania z zakresu profilaktyki chorób zakaźnych. Zajmował się oceną żywienia pacjentów przewlekle chorych, a jego ustalenia dotyczące składu diety szpitalnej miały istotny wpływ na rozwój dietetyki medycznej. Dużą wartość poznawczą niosły prace profesora dotyczące historii higieny uniwersyteckiej i historii działań sanitarnych w Małopolsce.
W tym miejscu należy powrócić do przełomu roku 1969/70, czyli do momentu utworzenia Instytutu Medycyny Społecznej. W ramach jego struktury, jak już wyżej zaznaczono, powstał Zakład Epidemiologii, którego kierownictwo spoczęło w rękach wówczas doktora Wiesława Jędrychowskiego (ur. 1932), absolwenta Wydziału Lekarskiego AM w Krakowie. Doktorat z medycyny uzyskał w 1963 roku, habilitację otrzymał w 1972 roku. Etat docenta przyznano mu w dwa lata później, a profesurę nadzwyczajną w 1980 roku. Uzwyczajnienie profesury nastąpiło w 1989 roku. W styczniu 1991 roku został kierownikiem Katedry Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej oraz zakładu Epidemiologii AM, później od 1993 już w ramach Collegium Medicum UJ. W stan spoczynku przeszedł w 2002 roku.
W swoich zainteresowaniach badawczych Wiesław Jędrychowski od lat zajmuje się problematyką epidemiologiczną i to zarówno na poziomie metodologicznym, jak i praktycznych rozważań prawno-sanitarnych. Poświęcił uwagę przewlekłym schorzeniom górnych dróg oddechowych oraz płuc wywołanych warunkami pracy, jak również zanieczyszczeniami środowiska, w tym przede wszystkim powietrza i wody, a także skutkami palenia tytoniu na ogólny stan zdrowia i jego wpływie na rozwój schorzeń nowotworowych. Wiesław Jędrychowski wykazywał przydatność metodyki stosowanej w epidemiologii w rozpatrywaniu problematyki typowej dla medycyny przemysłowej. W 1974 roku ukazał się drukiem, parokrotnie wznawiany skrypt akademicki – Podstawy epidemiologii ogólnej, zaś w roku 2010 pojawiła się nowoczesna monografia Epidemiologia w medycynie klinicznej i zdrowiu publicznym. Na początku bieżącego stulecia odnosił się do praktycznego wykorzystania w epidemiologii i medycynie zachowawczej metodyki typowej dla Evidence-Based Medicine. Wśród licznych prac poświęconych metodyce, których autorem lub współautorem był prof. znalazła się również Metoda zbierania wywiadów lekarskich i budowa kwestionariuszy zdrowotnych (1982).

Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia kierowany był przez długie lata przez prof. Henryka Matuszewskiego. Studia lekarskie ukończył na Wydziale Lekarskim AM w Krakowie. Dyplom lekarza otrzymał w 1952 roku, a doktorat uzyskał w 10 lat później. W latach 1958-70 pełnił funkcję kierownika Wojewódzkiego Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej w Krakowie. W marcu 1970 został mianowany docentem i powołany na stanowisko dyrektora Instytutu Medycyny Społecznej AM oraz kierownika Zakładu Organizacji Ochrony Zdrowia AM, o czym już była mowa wyżej. W roku 1989 nastąpiło uzwyczajnienie profesury. W 1991 roku Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia AM został przekształcony w Zakład Socjologii Medycyny i Organizacji Ochrony Zdrowia. W 1992 roku profesor Matuszewski osiągnął wiek emerytalny.
Henryk Matuszewski interesował się lekarskimi i administracyjnymi uwarunkowaniami ochrony zdrowia. Zajmował się także nowoczesną metodyką w dydaktyce na studiach medycznych, w tym także systemem egzaminacyjnym. W pierwszej połowie lat 70. dużo uwagi poświecił problemom związanym z wprowadzaniem na terenie kraju tzw. zespolonej opieki zdrowotnej. Odnosił się także do problematyki związanej z zarządzaniem i doborem kadry w pionach administracyjnych służby zdrowia. Był autorem ukazującego się w częściach, podręcznika uniwersyteckiego Medycyna Społeczna.
Zakład Informatyki Medycznej był pierwszą tego rodzaju placówką w Polsce. Jego twórcą i wieloletnim kierownikiem, aż do przejścia na emeryturę, był prof. Jan Trąbka (1931-2012). Wychowanek Akademii Medycznej w Krakowie, kończył studia w 1955 roku. Doktoryzował się w 1961, habilitował w parę lat później. W roku 1977 uzyskał profesurę nadzwyczajną, którą uzwyczajniono w 1988 roku. Jego dorobek naukowy to w sumie kilkaset prac, w tym kilkanaście książek, w których dominują zagadnienia informatyki medycznej i neurocybernetyki, jak również z neurologii, neurofizjologii i neurofarmakologii. W swojej metodyce badawczej wykorzystywał zarówno metodologię, jak i wiedzę z obszaru nauk podstawowych łącząc je z problematyką psychologiczną i filozoficzną. Przez niemal całe życie naukowe zajmował się teorią świadomości. Był jednym z prekursorów cybernetyki i informatyki medycznej w Polsce.

W niniejszym opracowaniu nie uwzględniłem historii szeregu instytucji i osób, które miały swój wkład w historię krakowskiej higieny, epidemiologii i medycyny społecznej. Nie poświęciłem uwagi działalności Państwowego Zakładu Higieny czy Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie. Nie wynika to z nie dostrzegania ich roli i znaczenia, lecz z konieczności skoncentrowania się na losach dziedziny higieny w ramach uniwersyteckiej struktury Wydziału Lekarskiego. Nie ulega bowiem najmniejszej wątpliwości, że historia higieny lekarskiej w Krakowie jest znacznie szersza i bogatsza, niż jej zarys w tym miejscu przedstawiony. Warto też podkreślić, że swój udział w jej rozwoju mieli uczeni innych dyscyplin, jak chociażby Józef Dietl, Henryk Jordan, Józef Karol Kostrzewski czy Feliks Przesmycki. O ich roli na tym polu odpowiednie informacje zostaną zawarte w innym miejscu.

Dr hab. n. hum. Ryszard Gryglewski, prof. UJ

Opracowano na podstawie:

Annales Academiae Medicae Cracoviensis za lata 1950-1992.
M. Bilek: Epidemiolog i miłośnik sztuki. Jubileusz Profesora Romana Lutyńskiego. Alma Mater 2007.
Z. Gajda: O Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2003.
B. Gastoł: Powstanie i rozwój katedry higieny w Krakowie [w:] Sześćsetlecie medycyny krakowskiej, red. B. Skarżyński, L. Tochowicz, Kraków 1964 II, s. 537-46
J. Grochowski, J. Białoń: Kronika Akademii Medycznej w Krakowie 1950-1970. Kraków 1970.
K. Kraffa-Korbutt: Trzydziestolecie działalności naukowej profesora dra fil. i medyc. Witolda Gądzikiewicza, Medycyna 1934 (12).
A. Kwaśnicki: Rozwój nauki i nauczania w Wydz. Lekarskim UJ. w XIX stuleciu, „Nowiny Lekarskie” 1905 (17).
R. Lutyński: Brunon Nowakowski (1890-1966) [w:] Złota Księga Wydziału Lekarskiego, red. J. Grochowski, Kraków 2000, s. 481-6.
R. Lutyński: Kierunki rozwoju Krakowskiej Szkoły Higieny, „Analecta”, 1995 IV 1 (7), s. 121-7.
R. Lutyński: Sto lat działalności Katedry Higieny w Krakowie, „Przegląd Lekarski”, 1993 L (1-2), s. 68.
Od królewskich edyktów do Inspekcji Sanitarnej. Historia działań sanitarnych i przeciwepidemicznych w Krakowie i Małopolsce red. J. Bukowski, M. Bielek, Kraków 2007.
A. Safarewicz: Ś. p. Profesor Dr. Med. Kazimierz-Wacław Karaffa-Korbutt. Pam. Tow. Wileń. 1934 X (5-6).
Skład osobowy Rady Wydziału Lekarskiego w chwili powrotu do Uniwersytetu Jagiellońskiego …, red. J. Grochowski, Kraków 2002.
A. Śródka: Uczeni polscy XIX–XX stulecia, Warszawa 1994 I, s. 499-500.
Współcześni uczeni polscy. Słownik biograficzny, red. J. Kapuścik, Warszawa 1999 II, s. 198-9.