Spośród wszystkich znanych nam dzisiaj specjalności lekarskich anatomia została z całości medycyny najwcześniej wyodrębniona, najdawniej uzyskała samodzielność. Będąc podstawą dla każdej teorii i każdego praktycznego czynu lekarskiego zyskała sobie miano „królowej medycyny”.
W krakowskiej uczelni o zamyśle utworzenia katedry anatomii słyszymy przy okazji legatu jaki poczynił w roku 1602 doktor medycyny i radny miasta Kalisza Jan Zemełka (Zemelius) zwany też Zemeliuszem. Suma była nie mała bo wysokości 16 000 złotych polskich. W akcie fundacyjnym precyzowano, że anatomia ma być nauczana nie tylko teoretycznie, ale i praktycznie, w oparciu o sekcje anatomiczne zwierząt. O sekcjach zwłok ludzkich nie było wówczas mowy. Nie sposób stwierdzić, czy wola darczyńcy została natychmiast spełniona. Zemełka zmarł w 1607, o katedrze zaś ponownie słyszymy dopiero w roku 1615, roku w którym Maciej Woniejski [Wojeński] (1598-1648) po napisaniu rozprawy De plueritide został przyjęty w skład wydziału i mianowany pierwszym znanym nam z imienia i nazwiska profesorem anatomii. Wiele wskazuje, że sekcjonował ciała zwierząt, być może dokonywał pierwszych sekcji ciał ludzkich, lecz nie ma na to żadnych przekonywujących dowodów. Niewiele w ogóle wiadomo o jego działalności profesorskiej. Woniejski zmarł w 1649.

Jego następcą mógł zostać Gabriel Ochocki (1601-1673), lekarz króla Zygmunta III i kilkakrotny rektor Akademii Krakowskiej, a także rajca miejski autor szeregu traktatów medycznych w tym Questio de motu cordis z roku 1628.

Kolejnym profesorem anatomii był Piotr Mucharski (1589-1666), który w 1629 roku otrzymał doktorat na uniwersytecie w Padwie. Został przyjęty w poczet profesorów wydziału lekarskiego w roku 1650 na podstawie rozprawy De pepripneumonia quaestio medica. Możemy przyjąć, że wykładał swój przedmiot nieprzerwanie do swojej śmierci, chociaż brak jednoznacznych w tej sprawie dowodów.
Wydaje się, że po roku 1666 nastąpiła przerwa w obsadzie katedry, albo też powstała luka w źródłach historycznych. Przez blisko trzy dziesięciolecia o anatomii w murach Akademii Krakowskiej zalega cisza. Kolejną pewną wiadomość dotyczącą katedry anatomii mamy dopiero pod rokiem 1695. Wówczas to ponownie słyszymy o profesorze anatomii. Był nim Jan Zajączkowicz (zm. 1717), wielokrotny dziekan wydziału lekarskiego i rajca miejski. Pozostał w pamięci jako ten, który starał się ratować podupadający wydział, jak i przywrócić należną swojej katedrze pozycję. Anatomię zaczął wykładać w 1705 roku. Niestety nie wiemy z jakim skutkiem. Wiemy natomiast, że w roku 1724, a zatem już po jego śmierci, powrócono do niektórych jego projektów reform. Lecz były to poczynania niemrawe i krótkiego żywota. I znowuż nastąpiła przerwa w nauczaniu anatomii.

Kolejnym profesorem został obrany Stanisław Wadowski (1712-1769). Wiemy, że filozofię studiował w Krakowie, zaś w naukach lekarskich kształcił się w Rzymie. Doktorat z medycyny otrzymał w 1750 roku. Niestety nic pewnego o jego wykładach nie wiemy.

Podobnie trudno nam uzyskać coś pewniejszego o pracach i wykładach Jana Camelina (zm. 1774). Wiemy tylko, że odbył studia filozoficzne i medyczne w Krakowie. Miał stopień magistra filozofii oraz doktora medycyny, który uzyskał w 1744 roku. Anatomię wykładał do roku 1770, kiedy katedrę przekazał w ręce Jędrzeja (Andrzeja) Badurskiego, który w parę lat później został wybrany przez Hugona Kołłątaja dla przeprowadzenia reformy całego wydziału lekarskiego. Nadchodziły nowe czasy. Jędrzej (Andrzej) Badurski (1749-1789) studiował medycynę w Bolonii. Odbył też podróż naukową po Europie, odwiedzając m. in. Wiedeń, gdzie dane mu było zapoznać się z nowoczesną organizacją nauczania medycyny, zwłaszcza nauczania klinicznego. Tym samym dobrze zrozumiał zasady wypracowane przez tzw. Starszą Szkołę Wiedeńską. Po przyjeździe do Krakowa stał się szybko jednym z zaufanych Hugona Kołłątaja. Wśród wielu prac i przedsięwzięć, opracował projekt urządzenia Katedry Anatomii, zwracając uwagę na potrzebę założenia prosektorium i muzeum anatomicznego. Bez systematycznie wykładanej, opartej o podręczniki, a przede wszystkim o sekcje zwłok anatomii nie mogło być mowy o nowoczesnej medycynie. Wskazując właściwy kierunek Badurski sam nie był w stanie w pełni poświecić się anatomii, powierzając jej losy w ręce Rafała Józefa Czerwiakowskiego.

Rafał Józef Czerwiakowski (1743-1816) studiował medycynę w Rzymie. Doktorat z medycyny uzyskał w 1776 roku, a w roku 1779 został mianowany profesorem anatomii, chirurgii i położnictwa. Przetrwał do naszych czasów rękopis wykładu inauguracyjnego Mowa przy otwarciu szkoły anatomii miana 1 XII 1781 r. Z zachowanych dokumentów wiemy, że zajęcia i sekcje zwłok odbywały się w ciasnych i źle oświetlonych salkach szpitala św. Barbary przy Małym Rynku. Czerwiakowski był bowiem pierwszym anatomem, który sekcje zwłok ludzkich i ćwiczenia prosektoryjne prowadził w sposób regularny, chociaż nie obyło się przy tym bez kłopotów. Wiadomość, że profesor „kraje trupy” rozeszła się lotem błyskawicy po całym mieście i wywołała wzburzenie wśród krakowskiego gminu tak poważne, że medyk musiał przez czas pewien chodzić w eskorcie straży miejskiej, aż ferment ucichł. Czerwiakowski przyczynił się również do powstania zalążka muzeum anatomicznego (tzw. gabinetu anatomicznego) wykonując, o czym wspomina Hugo Kołłątaj, pierwsze preparaty anatomiczne dla potrzeb wykładów uniwersyteckich i pozostawił w rękopisie dzieło zatytułowane Nauka o kościach i trzewiach (1779), w którym możemy dostrzec próbę stworzenia nowoczesnego podręcznika anatomii opartej o sekcje zwłok. Jako chirurg i położnik nie wiązał jednak z anatomią swych losów oddając ster tej nauki w ręce Wincentego Szastera.

Wincenty Szaster (1757-1816) medycynę studiował poza granicami Rzeczpospolitej, głównie we Włoszech. Doktorat otrzymał w Bolonii w 1778 roku. Później przez pewien czas przebywał w Paryżu. Po powrocie do kraju w roku 1782 został mianowany profesorem anatomii i fizjologii. Szaster kontynuował pracę nad zbiorami muzeum anatomicznego – macerował kości, nastrzykiwał naczynia, konserwował zwłoki w spirytusie. To właśnie za profesury Szastera sekcje zwłok stały się częstsze i wiele na to wskazuje, że dopiero wówczas stały się one obowiązkową częścią zajęć na wydziale lekarskim. Odtąd studenci mieli w nich czynnie uczestniczyć, a ciała skazańców, jak i zmarłych w szpitalach, służyć nauce. Najwyraźniej jednak zwłok musiało brakować, gdyż zaczęto je również kupować u grabarzy. To ostatnie w oczach wielu krakowian było postępowaniem karygodnym i z gruntu niemoralnym. Pojawiały się te same głosy protestu, jakie niegdyś kierowano przeciw Czerwiakowskiemu. I ponownie grożono profesorowi anatomii oraz żądano całkowitego zaprzestania wykonywania sekcji. Ostateczne udało się opanować sytuację i wyciszyć wzburzenie.
Szaster na stanowisku profesora anatomii pozostawał przez ponad 20 lat. Jego wykłady i zajęcia wyróżniały się dużą starannością. Były prowadzone w nowym budynku Collegium Physicum, przy czym profesor zyskał pomocnika w osobie prosektora, którym został Francuz z pochodzenia, lekarz praktykujący wcześniej w Mons, Marek Cambon. Jemu też powierzono prowadzenie samodzielnych wykładów z anatomii dla felczerów.
Po reorganizacji uczelni, jaka miała miejsce pomiędzy rokiem 1803 a 1805, wykłady z anatomii początkowo prowadził Marek Cambon, później w latach 1806-1807 prosektor Innocenty Neuman. Wykłady z anatomii dla studentów pięcioletnich studiów wyższych prowadził sprowadzony specjalnie z Wiednia Alojzy Vetter.

Alojzy Vetter (1765-1806) był z pochodzenia Austriakiem. Studia odbywał w Wiedniu pod kierunkiem wybitnych przedstawicieli Starszej Szkoły Wiedeńskiej, przede wszystkim zaś Antona de Haëna, Antona Ströcka, Maksymiliana Stolla i Petera Franka. W roku 1803 został zamianowany profesorem anatomii i patologii w Krakowie. Był z pewnością jednym z wybitniejszych profesorów jakich gościł wówczas Kraków. To jego autorstwa De plica semilunari in cordis humani atrio sinistro nuperrime detecta oratio (Krakau 1804), przynosiła odkrycie zastawek półksiężycowatych w sercu. Rok wcześniej, będąc jeszcze w Wiedniu, opublikował pracę, która była wówczas szeroko komentowana. Aphorismen aus der Pathologischen Anatomie, bo o niej tu mowa, była pierwszym powstałym u zarania XIX stulecia nowoczesnym podręcznikiem anatomii patologicznej. Niestety Vetter zmarł przedwcześnie w 1806 roku. Stanowisko profesora anatomii przez pewien czas wakowało.

Kolejnym profesorem tego przedmiotu został Jan Stummer (1784-1845). Absolwent krakowskiego wydziału lekarskiego, dyplom magistra chirurgii i akuszerii uzyskał w 1806, a dyplom doktora medycyny i chirurgii w roku 1808. W dwa lata później otrzymał katedrę z obowiązkiem wykładania anatomii, fizjologii i okulistyki. Od 1812 roku dodatkowo kierował kliniką chirurgii i prowadził wykłady z chirurgii praktycznej. Powody tak znacznej komasacji różnych przedmiotów w jednych rękach były prozaiczne. Ciężka sytuacja finansowa wymuszała na władzach takie właśnie rozwiązania. Jak ciężko było prowadzić normalną działalność naukową i dydaktyczną najlepiej zaświadcza fakt, że Stummer był zmuszony przez kilka lat utrzymywać z własnych środków pracowników prosektorium. Co więcej czas wojen napoleońskich nie sprzyjał ani pracy naukowej, ani dydaktycznej. Sam Stummer wziął udział w walkach i dostał się do niewoli w słynnej „bitwie Narodów” pod Lipskiem. W jego zastępstwie wykładał prosektor Józef Kozłowski. W 1814 Stummer powrócił na katedrę, ale już w 1815 opuścił Kraków i udał się do Warszawy, gdzie w ministerstwie wojny rodzącego się Królestwa Polskiego otrzymał posadę. W Warszawie przyszło mu również wykładać anatomię. Opuszczoną ponownie katedrę powierzono Kozłowskiemu.

Józef Kozłowski (1770-1856) medycynę studiował w Krakowie i tu też w 1813 roku uzyskał stopień doktora. W dwa lata później został mianowany zastępcą Stummera, pełniąc jednocześnie funkcję prosektora. W trzy lata później uzyskał profesurę rzeczywistą. Katedrą kierował długo, bo aż do roku 1835. Był sprawnym anatomem i biegłym prosektorem. Interesował się zwłaszcza anatomią embriologiczną, wykonując wiele sekcji zwierząt i sporządzając liczne preparaty. Istotnych prac naukowych po sobie nie pozostawił. Jego następcą na katedrze został Antoni Kozubowski.

Antoni Kozubowski (1805-1880) studia medyczne rozpoczął w Warszawie w 1827, ale wybuch powstania listopadowego i następującą po nim wojną polsko-rosyjską zmusiły go do przerwania nauki. Po klęsce w roku 1831, przedostał się do Krakowa. Tu kontynuował studia na Wydziale Lekarskim UJ. Następnie udał się do Wrocławia, Drezna, Monachium i Würzburga. Tu też w 1833 roku uzyskał doktorat. W dwa lata później zamianowano go profesorem anatomii i fizjologii.
Kozubowski wykładał anatomię przez 10 miesięcy w roku. Korzystał przy tym z nowoczesnych podręczników, odwoływał się do opracowań Bocka, Clouqeta i Krausego, używał tablic poglądowych i preparatów demonstracyjnych. Po raz pierwszy w wykładach pojawił się krótki zarys histologii. Kozubowski w znaczącym też stopniu przyczynił się do rozbudowy muzeum anatomicznego, o które dbał i którego zbiory stale powiększał. Odchodząc z katedry pozostawił po sobie blisko 1 500 preparatów.
Druga połowa lat 40. XIX stała pod znakiem wydarzeń rewolucyjnych. Najpierw nieudane powstanie krakowskie 1846 roku, później rozbudzone nadzieje roku 1848 zwane Wiosną Ludów i ostra reakcja Wiednia. W konsekwencji władze austriackie zaostrzały kurs germanizacyjny, co odczuć miała studiująca młodzież oraz profesura. Językiem wykładowym stawał się niemiecki a autonomia uczelni silnie została ograniczona. Kozubowski należał do tych, którzy zdecydowanie odmówili prowadzenia wykładów w języku zaborcy. Wobec utrzymującego się sprzeciwu, w roku 1854 Kozubowski został pozbawiony kierownictwa katedry. Mógł co prawda nadal wykładać anatomię porównawczą, ale wyłącznie jako przedmiot nadobowiązkowy. Szefem katedry został wówczas, sprowadzony z Wiednia Christian Voigt (1809-1890). Stał na czele krakowskiej katedry do roku 1861, kiedy to zezwolono Kozubowskiemu powrócić na stanowisko jej kierownika. Voigt zaś później otrzymał katedrę anatomii opisowej w Wiedniu. Kozubowski szefował krakowskiej anatomii do roku 1868, starając się pozostawić powierzoną mu katedrę w jak najlepszym stanie. Po przejściu na emeryturę oddał się swej drugiej, prócz anatomii pasji jaką było pszczelarstwo i sadownictwo, jak również hodowla jedwabników. Zmarł w 1880 roku.

W 1868 roku katedra anatomii przeszła w ręce Ludwika Karola Teichmanna (1823-1895). Teichmann medycynę studiował poza granicami ziem polskich, w Heidelbergu i Getyndze. Jeszcze w trakcie studiów zwrócił na siebie uwagę jednego z najwybitniejszych anatomów tamtej doby – Friedricha Gustawa Jacoba Henlego (1809-1885), którego nazwisko do dziś jest utrwalone w mianownictwie anatomicznym (np. pętla nefronu to tzw. pętla Henlego). Będąc jeszcze studentem Teichmann na zasadach pełnego wolontariatu asystował Henlemu. Na III roku studiów, w 1853 roku, stosując niezwykle prostą i skuteczną metodę, odkrył krystaliczną postać barwnika krwi, czyli chlorheminy, którą przez pewien czas określano po prostu heminą Teichmanna. Mając doskonałe już referencje w 1855 roku ukończył wydział lekarski w Getyndze. Uzyskał wówczas dyplom doktora medycyny, chirurgii i sztuki położniczej. Zgodnie z przyjętą praktyką sporo podróżował, zwiedzając różne ośrodki uniwersyteckie w Europie. To wówczas bliżej zainteresował się badaniami układu chłonnego, którego początkowe drogi pozostawały uczonym nieznane. Pomimo stosowania różnych technik preparatorskich i wielu substancji utrwalających nie uzyskiwano zadawalających rezultatów. Znajdując nową substancję utrwalającą (tzw. kit iniekcyjny) Teichmann przezwyciężył wcześniejsze trudności. Wyniki swoich badań zawarł w dziele Das Saugadersystem vom anatomischen Standpunkte (Lipsk 1861), które przez wielu jest postrzegane jako ostatnia znacząca praca z klasycznej makroanatomii opisowej dużych układów. W ogóle Teichmana należy postrzegać jako wybitnego, kto wie czy nie jednego z największych w historii medycyny, specjalistę od technik wytwarzania preparatów anatomicznych. Jego preparaty makroskopowe były prezentowane na szeregu wystawach zagranicznych m. in. w Berlinie, Londynie i Wiedniu. Był autorem szeregu nowatorskich metod badań anatomicznych, doprowadzając do perfekcji stosowane wówczas techniki maceracji, korozji, konserwacji mózgów oraz nastrzykiwań masą kitową. Do dnia dzisiejszego w zbiorach Katedry i Zakładu Anatomii UJ CM znajdują sie doskonale zachowane suche preparaty mózgów ludzkich, które osobiście wykonał Ludwik Karol Teichmann. To dzięki jego wysiłkom wzniesiono nowy, bardzo nowocześnie pomyślny i wyposażony gmach zakładu anatomii, słynne i dzisiaj Theatrum Anatomicum. Budynek projektował znany krakowski architekt Feliks Księżarski. Teichmann pełnił funkcje dziekana Wydziału Lekarskiego UJ. Był również wybrany rektorem UJ, którą to godność pełnił w latach 1877-1878. Zmarł w roku 1895. Jego następcą został Kazimierz Kostanecki.

Kazimierz Kostanecki (1863-1940) studia medyczne odbywał w Niemczech, w Giessen i Berlinie, gdzie też uzyskał doktorat z medycyny i chirurgii w 1890 roku. W wyniku konkursu został mianowany profesorem nadzwyczajnym anatomii porównawczej UJ w 1892 roku. W dwa lata później uzyskał profesurę zwyczajną, wraz z katedrą i zakładem anatomii opisowej. Anatomia, którą uprawiał Kostanecki, daleka była od tej teichmannowskiej. Była to anatomia przede wszystkim porównawcza, oparta badania morfologiczne i funkcjonalne, bliska fizjologii i histologii. Kostanecki przez wiele lat zajmował się zagadnieniami embriologii, w tym mechaniką rozwoju. Jako jeden z pierwszych na świecie indukował w warunkach laboratoryjnych sztuczną partenogenezę. Dużo miejsca zajmowały zagadnienia związane z organogenezą. Należy też podkreślić, iż żywo interesowała go problematyka cytologiczna, w szczególności zaś ta dotycząca prawidłowych i nieprawidłowych mechanizmów podziału komórkowego. Nie dziwi zatem, że to za jego profesury zorganizowano w Katedrze Anatomii dwie nowoczesne pracownie: neurologiczną i mechaniki rozwoju. Kostanecki stworzył znaczącą szkołę anatomiczną, wówczas największą w Polsce. Jego uczniami byli m. in. Adam Bochenek, Zygmunt Szantroch, Stanisław Ciechanowski, Maksymilian Rose. Pełnił funkcję dziekana Wydziału Lekarskiego (1897/1898), prodziekana (1906) oraz rektora UJ (1913-1916). Był doktorem honoris causa Uniwersytetów w Krakowie, Wilnie, Genewie i Padwie.

Adam Bochenek (1875-1913) był bez wątpienia jednym z najzdolniejszych i twórczych anatomów swojego pokolenia. Zwrócił na siebie uwagę Kostaneckiego jeszcze w trakcie studiów medycznych i szybko uzyskał u niego asystenturę. W latach 1899-1901 Bochenek uzupełniał swoje wykształcenie za granicą, gdzie studiował antropologię w Instytucie Schwalbego w Strasburgu. Na Uniwersytecie Louvain u Arthura van Gehuchtena (1861-1914), pioniera neurologii i neuroanatomii w Belgii doskonalił metody tworzenia preparatów histologicznych. Już wówczas zaczął się specjalizować w histologicznych badaniach układu nerwowego. Bochenek habilitował się na UJ na podstawie dysertacji O budowie komórki nerwowej ślimaka Helix pomatia w roku 1901. Od roku 1906 był profesorem nadzwyczajnym. Wykładał anatomię opisową, zorganizował laboratorium badawcze zajmujące się budową i przebiegiem włókien układu nerwowego. Do historii medycyny przeszedł doskonałym podręcznikiem – Anatomia człowieka. Za życia Bochenka ukazał się tylko I tom (1909, nakładem PAU). Wszystkie pozostałe, staraniem profesora anatomii Uniwersytetu Wileńskiego Michała Reichera zostały napisane rękoma innych, m. in. Edwarda Lotha i Stanisława Ciechanowskiego. Niemniej jednak podręcznik potocznie jest nazywany po prostu „Bochenkiem”. Bochenek zmarł przedwcześnie w 1913 roku.

Zygmunt Szantroch (1894-1940) był również wychowankiem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia medyczne ukończył w 1928 roku, uzyskując tytuł doktora medycyny. Natomiast z katedrą anatomii i z prof. Kostaneckim związał się znacznie wcześniej, bo już w roku 1919. Tu ugruntowały się jego zainteresowania badawcze, tu też ukształtował się jego warsztat naukowy. W dwa lata po ukończeniu studiów w roku 1930 uzyskał habilitację na podstawie rozprawy Histogeneza zwojów nerwowych serca. W 1936 roku został mianowany profesorem nadzwyczajnym. Wśród jego zainteresowań szczególne miejsce zajmowały badania układu nerwowego (głównie autonomicznego). W roku 1937 zaczął zbierać materiały do podręcznika, który miał być nowoczesnym opracowaniem zagadnień związanych z układem nerwowym ośrodkowym i obwodowym. Osobno zajmował się zawartością i rozkładem tłuszczu w ciele ludzkim i ciałach zwierząt oraz zagadnieniami teratologii. Wprowadzał liczne udoskonalenia do metodyki badań mikroskopowych, był uznanym preparatorem. Dzięki jego sumienności i wytrwałości udało się naprawić i zrekonstruować szereg preparatów, które wykonał Ludwik Karol Teichmann. Wybuch drugiej wojny światowej przerwał prace badawcze w katedrze. Zygmunt Szantroch podzielił tragiczny los tysięcy polskich oficerów wymordowanych przez NKWD. Zginął w charkowskim więzieniu wiosną 1940 roku.

Stanisław Kohmann (1900-1983) w chwili wybuchu drugiej wojny światowej był asystentem w Zakładzie Anatomii UJ. Tragedia państwa zbiegła się z tragedią krakowskiej anatomii. Zygmunt Szatroch trafił do radzieckiej niewoli, z której już miał nigdy nie powrócić. Nestor krakowskiej szkoły, Kazimierz Kostanecki, zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym. Budynki klinik i zakładów Wydziału Lekarskiego UJ znalazły się w rękach władz okupacyjnych, wszelka legalna działalność uniwersytecka musiała ustać. Stanisław Kohmann postawił sobie za cel oclenie dorobku swoich poprzedników przed zagładą. Narażając się starał się ukryć przed Niemcami najcenniejsze pozycje z księgozbioru katedry oraz kolekcję preparatów. Równocześnie coraz aktywniej uczestniczy w tajnym nauczaniu. Jego konspiracyjne zajęcia z anatomii cieszyły się dużym powodzeniem.
Po zakończeniu wojny Kohmann jeszcze przez pewien czas wykładał anatomię i faktycznie kierował katedrą pod opieką profesora Jana Glatzla. W roku 1947 katedrę powierzono prof. Tadeuszowi Rogalskiemu. Stanisław Kohmann obronił rozprawę doktorską, później uzyskał habilitację i został profesorem anatomii Śląskiej Akademii Medycznej.

Tadeusz Rogalski (1881-1957) studia medyczne odbył na Uniwersytecie Jagiellońskim w latach 1901-1908. Zaraz po ich ukończeniu rozpoczął pracę na oddziale chorób nerwowych szpitala św. Łazarza. Chcąc zgłębić wybraną przez siebie dziedzinę udał się do Szwajcarii na staż naukowy. Powróciwszy do Krakowa uzyskał asystenturę w klinice prof. Jana Piltza. Jednak w roku 1921 zdecydował się związać swoje losy z zakładem anatomii. Tytuł doktora habilitowanego, na podstawie rozprawy Rozwój i budowa przegrody przeźroczystej i jej jamki w mózgu człowieka uzyskał w 1925 roku. W roku 1936 został mianowany profesorem nadzwyczajnym anatomii. Zajmował się badaniem układu nerwowego oraz anatomią stosowaną. Równocześnie piastował funkcję Dyrektora Studium Wychowania Fizycznego UJ. W 1939 roku, jak wielu innych lekarzy, został zmobilizowany. Razem ze szpitalem polowym, po klęsce wrześniowej, był ewakuowany do Rumunii. Stamtąd, jak wielu innych oficerów i żołnierzy, zdołał przedostać się do Francji, a po jej klęsce znalazł się na Wyspach Brytyjskich. Tam stał się jednym ze współorganizatorów, razem z prof. Antonim Juraszem, Polskiego Wydziału Lekarskiego na Uniwersytecie w Edynburgu. Po zakończeniu wojny Rogalski powrócił do kraju. W roku 1946 został mianowany kierownikiem Katedry Anatomii Opisowej i na jej czele pozostał aż do roku 1957. Warto też zaznaczyć, że kiedy utworzono Akademię Medyczną, to właśnie Rogalskiemu powierzono funkcję pierwszego jej rektora. Jemu też zawdzięczamy dzisiejszy kształt budynku przy ulicy Kopernika 12. Rogalski zdobył bowiem środki na rozbudowę gmachu, który fundował jeszcze Ludwik Karol Teichmann. Gruntowna przebudowa trwała aż do roku 1956.
Prof. Rogalski interesował się głównie anatomią układu nerwowego, na co bez wątpienia wpłynęły badania Adama Bochenka i Kazimierza Kostaneckiego, jak i Jana Piltza. Nie zaniedbywał też spraw dydaktyki. Wiele lat ciężkiej pracy poświęcił wielotomowemu podręcznikowi anatomii, którego nie udało mu się niestety ukończyć. Po Rogalskim kierownictwo katedry spoczęło w rękach prof. Janiny Sokołowskiej-Pituchowej.

Janina Sokołowska-Pituchowa (1915-2011) studia medyczne odbyła na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Dyplom lekarza otrzymała jeszcze przed wybuchem drugiej wojny światowej, w 1939 roku we Lwowie. Stopień doktora nauk medycznych otrzymała w 1946 roku, by w roku 1960 na podstawie rozprawy Unaczynienie mięśni kończyny górnej człowieka uzyskać habilitację. W siedem lat później została mianowana profesorem nadzwyczajnym, a w 1974 roku nastąpiło uzwyczajnienie profesury. Prof. Sokołowska-Pituchowa w swoich pracach badawczych zajmowała się głównie problemem organogenezy i to zarówno prawidłowej jak i patologicznej oraz angiologią. Żywo interesowała się historią medycyny, mając na tym polu spore osiągnięcia. Dużo uwagi poświęcała dydaktyce, unowocześniając programy zajęć i wykładów, jak również opracowując szereg skryptów i redagując IV oraz V wydanie Anatomii człowieka Bochenka. W latach 1962-1968 pełniła funkcję prodziekana. Na emeryturę przeszła w roku 1986. Jej następcą został prof. Tadeusz Radecki.

Tadeusz Radecki (1922-2005) był długoletnim pracownikiem Instytutu Fizjologii Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej. W latach 1986-1992 był kierownikiem Katedry Anatomii Opisowej i Topograficznej. Równocześnie pełnił funkcje dyrektora Instytutu Biologiczno-Morfologicznego. Piastował również stanowisko wiceprezesa Krakowskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Fizjologicznego. Po profesorze Radeckim katedrę i zakład objął prof. Andrzej Skawina (1934-2002).

Integralną częścią Katedry i Zakładu Anatomii UJ CM pozostaje do dnia dzisiejszego Muzeum Anatomii znane również pod mniej oficjalną nazwą Muzeum Teichmanna. Początki tego zbioru wiążą się ze schyłkiem XVIII stulecia, kiedy Rafał Józef Czerwiakowski i Wincenty Szaster zaczęli utrwalać fragmenty poddawanych sekcjom zwłok, tworząc z czasem tzw. gabinet anatomiczny. Zgromadzone w nim preparaty miały służyć dydaktyce oraz stanowić przedmiot dociekań badawczych, przede wszystkim dla potrzeb anatomii porównawczej. Pierwsze dziesięciolecia XIX wieku nie sprzyjały systematycznej i co tu kryć mozolnej pracy nad utrzymaniem zbioru i stałym jego uzupełnianie. Kiedy w 1835 roku Antoni Kozubowski obejmował katedrę gabinet znajdował się w kiepskim stanie. Większość preparatów, szczególnie tych sporządzonych w wyskoku, uległa deformacjom, inne były uszkodzone lub po prostu gdzieś przepadły. Kozubowski postanowił odtworzyć i wzbogacić krakowski zbiór o nowe egzemplarze. Korzystał przy tym z pomocy adiunktów Wawrzyńca Domańskiego, późniejszego profesora weterynarii i Ludwika Sadkowskiego. Kozubowski wydzielił i przekazał do kliniki chirurgicznej preparaty anatomopatologiczne, które weszły w skład tworzonego przez prof. Ludwika Bierkowskiego gabinetu anatomopatologicznego. Pozostałe zabezpieczył i przeniósł z wilgotnej salki Collegium Physicum do nowych, lepiej przystosowanych do tego pomieszczeń. Zbiór zaczął szybko powiększać się o nowe eksponaty, by w 1868 roku osiągnąć liczbę przekraczającą 1 500 pozycji inwentarza. Są wśród nich, obok preparatów anatomicznych ciała ludzkiego, również naczynia tętnicze żółwia, kośćce rysia i niedźwiedzia, a także kości zwierząt kopalnych. Istotną częścią zbioru, można powiedzieć antropologiczną, stanowiły czaszki przedstawicieli różnych ras i plemion pochodzących z Cejlonu, Afryki Południowej czy Boliwii. Zakupiono je w Paryżu w roku 1845. Ciekawym i nieco egzotycznym był dar Władysława Wężyka, który przekazał do zbioru czaszkę czarnej mumii z Egiptu.
Gdy Ludwik Karol Teichmann przygotowywał plany budowy nowego budynku katedry anatomii z góry wyznaczył pomieszczenia dla gabinetu, który coraz częściej określano mianem Muzeum anatomicznego. Profesor zadbał nie tylko o właściwe warunki przechowania i eksponowania zbiorów, ale także znaczącą zbiór ów powiększył. Doskonałej jakości preparaty korozyjne do dnia dzisiejszego budzą podziw u tych, którzy mają możność je oglądać. Swój udział w tworzeniu kolekcji mieli również następcy Teichmanna – Kazimierz Kostanecki, Adam Bochenek, Zygmunt Szantroch. Ten ostatni szczególnie się przysłużył renowacji i zabezpieczeniu zbiorów, dzięki czemu przetrwały one ciężkie lata wojny. Po wojnie muzeum nadal służyło studentom starającym się zgłębić tajniki anatomii. Jeszcze nie tak dawno wykonywano preparaty, które wzbogacały historyczną kolekcję.

Dr hab. Ryszard Gryglewski

Opracowano na podstawie:
Z. Gajda: O ulicy Kopernika w szczególności o Wesołej w ogólności … prawie wszystko. Kraków 2005.
Z. Gajda: O Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 2003.
S. Kohmann: Dzieje nauki i nauczania anatomii w Krakowie [w:] Sześćsetlecie medycyny krakowskiej (prac. zbior.) Kraków 1964. T II, s. 223-239.
J. Sokołowska-Pituchowa: 400 lat Katedry Anatomii w Krakowie (1602-2002). Kraków 2002.
J. Sokołowska-Pituchowa: Ludwik Karol Teichmann. AHM. 1968, T. XXXI, z. 3-4, s. 363-370.
Roczniki Wydziału Lekarskiego w Uniwersytecie Jagiellońskim. Kraków 1838-1845.